Forklift genelde liman, antrepo, depo, fabrika gibi alanlarda karşımıza sık sık çıkan, insan gücü ile taşınamayacak büyüklükteki nesneleri önündeki kaldıraçlarla (Ataşman) hareket ettirip istenen şekilde kaldırıp istiflemeye yarayan bir iş makinasıdır. Bazılarına göre "Forklift" motorlu motorsuz bir istifleme aracı anlamına gelirken, bazıları ise "Forklift" kelimesinden teknik anlamı ile yani; arka ağırlıklı bir istifleme aracı anlamını çıkartıyor.
Bütün forklift imalatçılarının standart olarak kabul ettikleri ve 1917 yılında kurulan ITA Endüstriyel Forklift İmalatçıları Birliği (The Industrial Truck Association) bu konuda forklift hakkındaki standartları ortaya koymuş ve yürüterek günümüze kadar gelmiştir.
FORKLİFT GURUPLARI
Forklift otoriteleri forkliftleri 7 ana guruba ayırmış ve bu görüş günümüzde kabul görmüştür. Bu guruplar sıralamaları ve açıklamaları ile şöyledir;
1. GRUP FORKLİFT - SINIF 6
Temel olarak denge ağırlıklı ve bir sürücü koltuğuna sahip, tekerlek mantığı havalı yada süperelastik dolgu lastiği kullanan forkliftler.
2. GRUP FOKİFT - ELEKTRİKLİ DEPO TİPİ FORKLİFT
Grup 2 - Sınıf 1
Asansörlü istif makinası - Sürücülü forklift tipi.
Grup 2 - Sınıf 2
Sipariş toplama ve düzenleme tipi forklift.
Grup 2 - Sınıf 3
Reach Truck Tipi Forklift.
Grup 2 - Sınıf 4
Yan yüklemeli forklift tipleri, döner asansör özelliğine sahip forklift tipleri, taret forklift tipleri ve taret özellikli sipariş toplayıcı forklift tipleri.
Grup 2 - Sınıf 6
Motorlu transpalet, platform tipi transpalet olarak adlandırılan forklift tipleri. Bu tip forkliftler sürücülü tip forkliftlerdir.
3. GRUP FORKLİFT - ELEKTRİK ENERJİLİ VE YAYA KUMANDALI FORKLİFT TİPLERİ
Grup 3 - Sınıf 1
Yaya kumandalı özelliğine sahip, platform tipi motorlu transpalet olarak adlandırılan forklift tipleri.
Grup 3 - Sınıf 2
Yaya kumandalı özelliğine sahip, motorlu transpalet olarak bilinen forklift tipleri.
Grup 3 - Sınıf 3
Çeki kuvveti 450 Kg. altında kalan motorlu çekici forklift tipleri.
Grup 3 - Sınıf 4
Yaya tarafından kumanda edilen ve sürücünün arada yada ayakta bulunduğu motorlu transpalet gurubuna giren forklift tipleri.
Grup 3 - Sınıf 5
Yaya tarafından kumanda edilen uzanabilen çatallı istif makinası tipi forkliftler.
Grup 3 - Sınıf 6
Yaya kumandalı asansörlü istif makinası gurubuna dahil olan forklift tipleri.
Grup 3 - Sınıf 7
Asansörlü istif makinası grubuna dahil denge ağırlık prensipli forkliftler.
Grup 3 - Sınıf 8
Yaya - Sürücülü motorlu transpalet tipi forkliftler.
4. GRUP FORKLİFT - İÇTEN YANMALI MOTORLU VE DOLGU LASTİKLİ FORKLİFT
Grup 4 - Sınıf 3
Sürücü koltuklu ve denge ağırlıklı forklift. Bu gruba dahil olan forklift tipleri ayrıca bandajlı dolgu lastikli forklift tipleridir.
5. GRUP FORKLİFT - İÇTEN YANMALI MOTORLU VE HAVALI LASTİKLİ FORKLİFT
Grup 5 - Sınıf 4
Sürücü koltuklu forklift tipi ve denge ağırlıklı ve havalı lastikli forkliftler.
6. GRUP FORKLİFT - MOTORLU ÇEKİCİLER
Grup 6 - Sınıf 1
Çekme kuvveti 450 Kg. üstünde olan sürücü koltuklu motorlu çekici tipi forkliftler.
7. TELESKOPİK BOMLU ARAZİ TİPİ FORKLİFT
Grup 7 - Sınıf 1
Teleskopik bomlu arazi tipi forkliftler.
FORKLİFT KULLANIM ALANLARI
Forklift, daha çok ağır sanayi sektöründe olmak üzere, istifleme, depolama, ambarlama, stoklama gibi ağır işlerin olduğu her alanda kullanılmaktadır. Genel anlamda forklift, yükleme, boşaltma ve taşıma işlemlerinde kullanılmaktadır.
FORKLİFT OPERATÖRÜ
Forklift operatörü, forklift kullanarak yükleme, taşıma ve boşaltma yapabilen, ve kullandığı forkliftin bakım ve kontrol işlemlerini tek başına yapabilecek eğitim ve deneyime sahip forklift konusunda yeterli bilgiye sahip kişidir. Forklift operatörü olabilmek için Milli Eğitim bakanlığı tarafından onaylı forklift operatörü belgesine sahip olmak gereklidir. Bu belgeye sahip olmayanlar forklift kullanamaz.
ENERJİ KULLANIMLARINA GÖRE FORKLİFT ÇEŞİTLERİ
Batarya ve akümülatör kullanan forklift çeşitleri.
AKTARMA ORGANI ÇEŞİTLERİNE GÖRE FORKLİFT TİPLERİ
Dişli ( Kara tip ) şanzımanlı debriyaj baskılı forkliftler.
Hidrolik tork konvertörlü forkliftler.
FORKLİFT BAKIMI
Her makine sisteminde olduğu gibi forkliflerinde belirli sürelerde bakıma girmeleri gerekmektedir. Forklift makinalarının sağlıklı ve uzun süre çalışmaları için ileride arızaya yol açacak küçük aksaklıkların ve ve olası performans düşüşlerinin düzenli bakım ile giderilmesi gerekmektedir.
Forkliftler aşağıda belirtilen periyodlarda bakım görmektedir.
Günlük bakım
Haftalık bakım
Aylık bakım
3 aylık bakım
6 aylık bakım
mevsimlik bakım
Forklift Nedir?
Forklift, ağır yükleri kaldırmak, taşımak ve istiflemek için kullanılan motorlu bir iş makinesidir. Genellikle depolarda, fabrikalarda, limanlarda ve inşaat alanlarında kullanılır. İnsan gücüyle taşınamayacak kadar ağır olan paletli yükleri kolayca hareket ettirmek için tasarlanmıştır. Ön kısmında iki çatal (fork) bulunur; bu çatallar sayesinde yüklerin altına girerek kaldırma ve taşıma işlemi yapılır.
Forklift Nasıl Çalışır?
Forkliftin çalışma prensibi basitçe şu şekildedir:
-
Motor Gücü
-
Forkliftler elektrikli akülerle ya da dizel, LPG veya benzinli motorlarla çalışır.
-
Motor, hem hareketi hem de hidrolik sistemi çalıştırır.
-
-
Hidrolik Sistem
-
Kaldırma ve indirme işlemleri hidrolik pompalar sayesinde yapılır.
-
Operatör, kumanda kollarıyla çatalları yukarı kaldırabilir, aşağı indirebilir veya öne/arkaya eğebilir.
-
-
Direksiyon ve Hareket
-
Forkliftler genellikle arkadan direksiyonludur. Bu sayede dar alanlarda kolay manevra yaparlar.
-
Operatör direksiyonla yön verir, gaz ve fren pedallarıyla ileri-geri hareketi kontrol eder.
-
-
Çatal (Fork) Mekanizması
-
Çatallar, paletlerin altına sokularak yükün dengeli bir şekilde kaldırılmasını sağlar.
-
Yük, denge merkezi korunarak taşınır; aksi halde forklift devrilebilir.
-
-
Denge ve Kararlılık
-
Forkliftin arka kısmında karşı ağırlık (counterweight) bulunur.
-
Bu ağırlık, öndeki yükün ağırlığını dengeleyerek forkliftin devrilmesini önler.
-
Forklift Aracının Faydaları?
Forklift, hem büyük hem de küçük işletmeler için önemli avantajlar sağlar. Ama faydaları ölçeğe göre farklılık gösterebilir. İşte detaylı bir değerlendirme:
Büyük İşletmeler için Forklift Faydaları
-
Verimlilik ve Hız
-
Çok sayıda ürünü kısa sürede taşır, üretim ve lojistik süreçlerini hızlandırır.
-
Özellikle büyük depolarda zaman kazandırır.
-
-
Maliyet Tasarrufu
-
Daha az insan gücüyle daha fazla yük taşınabilir.
-
Yükleme/boşaltma süreçlerinde işçilik maliyetini düşürür.
-
-
Güvenlik
-
Ağır yükleri insan gücüyle kaldırmaya çalışmak yerine forklift kullanmak, iş kazalarını azaltır.
-
Çalışan sağlığını korur, tazminat ve iş gücü kaybı riskini düşürür.
-
-
Depo Alanının Etkin Kullanımı
-
Raf sistemlerinde yüksek istifleme yapılabilir.
-
Dikey depolama sayesinde aynı alanda daha fazla ürün stoklanır.
-
-
Operasyonel Süreklilik
-
Büyük işletmelerde forklift, üretim zincirinin kesintisiz çalışmasını sağlar.
-
Mal kabul, üretim hattı beslemesi ve sevkiyat aşamalarında kritik rol oynar.
-
Küçük İşletmeler için Forklift Faydaları
-
İş Gücü Desteği
-
Az çalışanla bile ağır yükler rahatça taşınabilir.
-
Küçük işletmeler, fazla işçi çalıştırmadan operasyonlarını yürütebilir.
-
-
Zaman Kazancı
-
Küçük depolarda bile forklift kullanmak, manuel taşıma süresini büyük ölçüde azaltır.
-
Sipariş hazırlama ve sevkiyat hızlanır.
-
-
Maliyet Avantajı
-
İlk yatırım maliyeti olsa da uzun vadede iş gücü ve zaman tasarrufu sağlar.
-
Ayrıca kazaların önlenmesiyle sağlık ve onarım giderleri azalır.
-
-
Profesyonellik ve İmaj
-
Müşterilere karşı daha profesyonel bir görünüm sağlar.
-
Teslimat hızının artması, müşteri memnuniyetini yükseltir.
-
-
Esneklik
-
Küçük işletmeler genellikle forklift kiralayarak da ihtiyacını karşılayabilir.
-
Böylece büyük yatırımlara gerek kalmadan avantaj elde ederler.
-